İbn-i Rüşd, 1126 Kurtuba-İspanya / 1198 Marakeş-Fas.
Latince Averroes,
İbn Rüşd.
İbni Rüşd,
(Arapça, ابن رشد ).
Künyesi: Ebü’l-Velîd.
Avrupa’da Averroes adıyla tanınan Endülüslü Arap filozof .
Tam adı: Muhammed İbn Ahmed İbn Muhammed İbn Rüşd.
Doğum tarihi: 14 Nisan 1126, Kurtuba (Cordoba), İspanya
Ölüm tarihi: 10 Aralık 1198, Marakeş (Merrâkûş), Fas
Baba adı: Abu Al-Qasim Ahmad,(Kurtuba Kadısı).
On üçüncü yüzyılda Endülüs’te yetişen meşhur filozof, doktor astronomi bilgini ve matematikçidir. Yoğun entelektüel faaliyetlerin olduğu İspanya'nın Kurtuba şehrinde Hukukçu bir aileden gelen İbni Rüşd, iyi bir dini eğitim almıştır. Ayrıca fizik, astronomi, tıp, matematik, felsefe ve hukuk alanlarında eğitim almıştır. Rasyonalist İslam ilahiyatçısıdır. Aristoteles'in felsefesinin büyük yorumcusu olarak tanınmıştır. İbn-i Rüşd’ün düşün hayatının en önemli olayı, Gazali’ye karşı giriştiği polemiktir. Felsefenin Tutarsızlığı kitabında Yunan felsefesini şeriatın öğretileri ile uyuşmadığı gerekçesi ile reddeden Gazali’ye karşı, İbn-i Rüşd, Tutarsızlığın Tutarsızlığı adlı eseri ile felsefe ile dinin tutarlı bir şekilde savunabileceğini ve Gazali’nin ileri sürdüğü tezlerin yanlış olduğunu savunmuştur.
İbn-i Rüşd, hayatının büyük bir bölümünü Kurtuba, Marakeş ve Sevilla’da geçirmiş. O dönemde Kurtuba bir kültür merkezi iken Sevilla bir sanat merkezi imiş. Sevilla kadılığına getirilen İbn-i Rüşd, kısa bir süre sonra da Kurtuba başkadılığına (Kadıkudat, yani kadılar kadısı) atanır. İbn-i Rüşd, bir yandan kadılık görevlerini yerine getirirken diğer yandan Aristoteles ile ilgili çalışmalarına devam etmiştir. 1182 yılında Kitab-el Külliyat adıyla önemli bir tıp eseri yazan İbn-i Rüşd başhekim olarak atanmıştır.
İbn-i Rüşd, hayatının büyük bir bölümünü Kurtuba, Marakeş ve Sevilla’da geçirmiş. O dönemde Kurtuba bir kültür merkezi iken Sevilla bir sanat merkezi imiş. Sevilla kadılığına getirilen İbn-i Rüşd, kısa bir süre sonra da Kurtuba başkadılığına (Kadıkudat, yani kadılar kadısı) atanır. İbn-i Rüşd, bir yandan kadılık görevlerini yerine getirirken diğer yandan Aristoteles ile ilgili çalışmalarına devam etmiştir. 1182 yılında Kitab-el Külliyat adıyla önemli bir tıp eseri yazan İbn-i Rüşd başhekim olarak atanmıştır.
İleri sürdüğü fikirlerin İslam dininin esaslarına ters düşmesi, Ülkede müslümanlar arasında hoşnutsuzluklar çıkarmış. Ad kavminin helak olmasına dair bilgilerin hayal mahsulü olduğunu söyleyerek Kuran-ı Kerim'de bildirilen bir hususun efsane olduğu yönündeki sözleri infial yaratmış ve halkın tepkisini almıştır. Bu şikayetler üzerine Kurtuba alimlerinden bir meclis oluşturulmuş ve yargılanmıştır. İbn-i Rüşd'ün islamiyetin iman esaslarına uymayıp görüşlerinin çoğunun sapıklık, bir kısmının ise dinden çıkmaya sebep olduğuna hüküm vermişler. Bunun üzerine de Hükümdar İbn-i Rüşd'ü görevinden alarak hapse atmıştır. Sonradan Sultan Mansur, Kurtuba'ya gelince onu affetmiş ama filozofun son seneleri keder ve sıkıntılarla geçmiştir. Lucene şehrine sürülmüş ve 1198'de Marakeş 'te vefat etmiştir.
Eserleri ;
- Külliyat fit-Tıb, Kitab El -Tıb Kulliyate tel (Evrensel Tıp Kitabı-1162), Colligetadı ile İbranice'ye çevrilmiş ve 1255 yılında Bonacosa tarafından Latince'ye tercüme edilmiştir.
- Tashrih al- a'lda: De Anatomia (Organların anatomisi),
- Mukaddemat,
- Nihayet-ül-Müctehid,
- Et-Tah-sil,
- Muhtasar-ı Me-cisti,
- Kitab-ül Hayevan,
- Zaruri,
- Telhisü İlahiyyat-ı Nikolavus,
- Te-hafüt-üt Tehafüt,
- Makhale fi Cevher il-Felek.
- Şerhul Urcuze fit-Tıb,
- Kitabü Mabadet-Tabia,
- Şerhü Kitab-ün Nefs li Aristotales,
- Fasl-ül-Makal ve Keşf an Menahic-il-Edille,
- Şerhu Kitab-üs-Sema ve-Âlem li-Aristales,
- Makale fil-Kıysas,
